Çokça işitip, çokça da dillendirdiğimiz bu küresel ısınma nedir? Tam olarak nasıl ısınıyoruz? Bu mavi küreyi ne, nasıl, ne kadar ısıtıyor? İletişim çağının nimetlerinden biri de es geçilen bazı ciddi meselelerin gündeme gelebilmesi, gündemde kalabilmesi ve o konudaki çağrıların daha fazla ses getirebilmesidir. Tanımını, anlamını ya da önemini tam olarak bilmeseniz de öyle veya böyle siz de bir şekilde “küresel ısınma” tabirini işittiniz, okudunuz.

Peki meselenin ciddiyetinin gerçekten farkında mıyız? “Aman, ısınırsa ısınsın! Ben zaten kış insan değilim, yaz insanıyım; bana sıcak olsun” diyenler ve bir yanda da lokal alanlarda sıcaklıktan dolayı güneşi kurşunlayanlar var. Aslında bu mesele pek de taraf tutulacak bir mesele değil. Gelin küresel ısınma neymiş biraz daha dikkatli ve ciddi bir şekilde ele alalım; ama önce küresel ısınmaya giden yolda birkaç tanımı açıklayarak başlayalım.

Hava Olayları Nedir?

Hava ya da hava olayı; dış ortamda kısa bir süre içerisinde meydana gelen olayların bütününe denilmektedir. Hava soğuduğunda yağış meydana gelir ki bu bazen yağmur bazen kardır. Kimi zaman da bu yağış dolu olarak düşebilir. Havadaki basıncın düşmesi ve artması ve ısının düşmesi ve artması ile de rüzgâr meydana gelir. Hava olarak niteleyebilmemiz için tüm bu olayların o gün içerisinde ya da kısa bir zaman diliminde gerçekleşmesi gerekir.

İklim Nedir?

Havadan iklime geçelim. Meydana gelen olayı hava olarak nitelemek için olayın kısa sürede, gün içerisinde gerçekleşmesi gerekiyordu. Bir bölgede yaşanan hava olaylarının uzun yıllar veya belirli bir zaman periyodu içerisindeki ortalamasından bahsediyorsak buna iklim denilir. Daha ilkokulda ezberlemeye başladığımızı “yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı” tanımı yöresel iklime aittir.

Küresel Isınma Nedir?

Geldik esas meseleye; küresel ısınma nedir kısaca anlatalım. İnsanların eylemleri neticesinde atmosfere salınan gazların “sera etkisi” oluşturması sonucu dünyanın yüzeyinde meydana gelen sıcaklık artışına küresel ısınma denilir. En kısa bu şekilde tanımlanabilecek olan küresel ısınma, bu kadar kısaca anlatılıp geçilecek bir mevzu değil esasen. Bildiğiniz üzere dünyamızın ısı kaynağı, kocaman bir ateş topu olan güneştir. Güneşimiz üzerine düşeni yaparak bizleri ısıtmak için ışınlarını dünyamıza gönderiyor. Dünyamızın yüzeyine gelen ışınların bir kısmı yine dünya yüzeyi tarafından tekrar atmosfere yansıtılıyor; atmosferde birikmiş olan su buharı, karbondioksit ve metan gazı yansıtılan bu ışınların atmosferin dışına kaçmasına mâni olarak doğal bir katman vazifesi ile yeterince sıcak kalmamızı sağlıyor. Sizlerin de kolaylıkla gözünde canlandırabileceği üzere bu doğal katman ne kadar kalınlaşırsa içeride hapsolan ışın miktarı ve dolayısıyla ısı da o kadar artacak. Yaz günü pike yerine babaanne üretimi kalın yün yorganın altına girmek gibi. Babaannelere saygımız sonsuz olsa da sizi yaz günü huzursuz edecek, sıcaktan uyutmayacak o yorganın altına muhtemelen girmek istemezsiniz. İşte bu yorgan küresel ısınmaya sebep oluyor ve bu ısınmanın neticesinde de küresel iklim değişikliği meydana geliyor.

Küresel Isınmanın Nedenleri Neler?

Aslında bu sorunun cevabına “insanlar” diyerek kestirip atabiliriz; ama hangi yaptıklarımızın bu duruma sebep olduğuna biraz daha değinmek gerek. İnsanlar modernleştikçe tüketmeye, tükettikçe üretmeye, ürettikçe de daha çok tüketmeye başladılar. İnsan, artan nüfusla birlikte dünyanın doğal kaynaklarını daha çok tüketmeye ve ona daha çok zarar vermeye başladı. Sanayi devrimi ile birlikte artan makineleşme ve transportta araçların kullanımının artması, fosil yatıkların tüketiminin artmasına ve daha fazla atık ortaya çıkmasına sebep oldu. Fosil yakıtların yani petrol türevi yakıtların tüketiminin artması sera gazı salınımın da artmasına sebep oldu. Havayı filtreleyen, karbonu depolayan ormanlar, yeni yerleşim yeri ihtiyacı, yakıt ihtiyacı, ahşap ve kâğıt endüstrisindeki artan hammadde ihtiyacına bağlı olarak yavaş yavaş yok edildi. Son nehrin kurumasının yakın olduğunu fark eden insan son çeyrekte ne yaptığını daha fazla sorgular hale geldi.

Ormansızlaşmanın küresel ısınmaya katkısını da böylelikle daha fazla fark etti. Orman yangınları ile ortaya çıkan karbon da küresel ısınmaya etki etmeye devam ediyor. Tüketmeye bayılan bizler için harıl harıl çalışan fabrikalar, atölyeler de karbon salınımı ve kirliliğin artmasına katkı sağlayarak bizi yavaş yavaş kaçınılmaz sona doğru sürüklüyor. Bu faaliyetler neticesinde karbondioksit, metan ve diazot monoksit gibi zararlı gazların atmosferdeki birikimi arttıkça yorganımız kalınlaşıyor ve biz daha çok ısınıyoruz.

Sıcaklıklar Artıyor!

Sera Gazı Nedir?

Atmosferde birikerek sera etkisine ve küresel ısınmaya sebep olan gazlara sera gazları deniliyor. Başlıca sera gazları; karbondioksit, metan, kloroflour karbon, ozon ve azot dioksitlerdir. Bunların içerisinde %50 ile karbondioksit yoğunlukta en fazla paya sahip sera gazı olarak öne çıkıyor.

Küresel Isınma Nasıl Önlenir?

Küresel ısınma nasıl önlenir son yıllarda çok daha fazla ve ciddi sorulmaya başlanan bir soru haline geldi. Küresel ısınmayı engellemenin yolları hakkında çok sayıda araştırma ve saha çalışması yapılıyor. Son 50 yıldır iyice saptanabilir hale gelmiş olan küresel ısınmanın önlenmesi tıpkı problemin kendisi gibi küresel bir mesele. Yani ferdi, ülkesel, bölgesel alacağımız önlemler ancak bir yere kadar fayda sağlayabilir. Çözüm için tüm dünyanın mutabık kaldığı önerilerin hayata geçirilmesi gerekiyor. Yine de karamsarlığa kapılıp “şimdiye kadar bir araya gelmeyi becerememiş, sürekli birbiriyle didişmiş dünya toplumları bundan sonra da bir araya gelmez” deyip kişisel olarak alabileceğimiz önlemlerden vaz geçmemeliyiz. Bu nedenle hem bireysel hem de toplumsal olarak küresel ısınmanın önüne geçmek için yapmamız gerekenlere bir göz atalım.

Ağaç Dikin

İşte bu tam da bizim mevzumuz! Yeşil Türkiye olarak derin bir şuurla ülkemizde yaygınlaşması için çabaladığımız fidan dikiminin geleceğimize çok büyük katkıları var. Karbon deposu ormanların genişliğini artırabilmek için mümkün olan her alanda ve dönemde ağaç dikmek gerek. Sizin de bir dikili ağacınız olsun, küresel ısınmaya karşı dursun. Bunun için fidan bağışı yapmak isterseniz buraya tıklayarak bağış sayfamıza ulaşabilirsiniz. Fidan nasıl dikilir öğrenmek isterseniz buraya, orman nedir bize ne fayda sağlar öğrenmek isterseniz de buraya tıklayabilirsiniz.

Bilinçlenin Bilinçlendirin

Küresel ısınma, iklim değişikliği, buzulların erimesi, bunların sonucunda ortaya çıkabilecek veya çıkan afetler hakkında daha çok araştırın, bilinçlenin ve öğrendiklerinizi başkalarına da aktarın. Topyekûn mücadele etmeye karar vermezsek dünyamız için çok geç olabilir.

Fosil Yakıt Kullanımını Azaltın

Fosil yakıtla çalışan araç ve makineleri kullanmaktan mümkün mertebe kaçının ya da kullanımınızı asgariye indirin. Tek başınıza şahsi aracınızı kullanmak yerine toplu taşımayı tercih edebilirsiniz. Yakın mesafelere yürüyerek gidebilir, enerjiden, paradan tasarruf edebilir, bonus olarak da kilo verebilirsiniz. Uçak yerine tren, otobüs yerine bisiklet tercih ederek alışkanlıklarınızı ve dünyanın çehresini değiştirebilirsiniz.

Fidan Bağışı Yapın!

Enerjiden Tasarruf Edin

Evinizdeki ampulleri enerji tasarruflu modellerle değiştirerek işe başlayabilirsiniz. Alacağınız makinelerin enerji sınıfına dikkat edebilirsiniz. Tasarruf oranı yüksek sınıftaki makineler sizin çabanıza destek olacaktır. Cihazları “stand by” yani bekleme konumunda bırakmayın.

Su Kaynaklarını Tasarruflu Kullanın

Evinizde, misafirlikte ya da herhangi bir yerde suyu tükenmez bir kaynakmışçasına harcamaktan kaçının. Emin olun tükeniyor ve çok da az kaldı. Musluklarınıza tasarruf etmenize yardımcı olacak aparatlar takın. Gereğinden fazla su harcamaktan her şekilde kaçının.

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Kullanın

Güneş ve rüzgâr size bedava enerji üretmek için dünya kuruldu kurulalı bekliyor. Son yıllarda yenilenebilir enerji konusunda yaşanan gelişmeler ev tipi pek çok ürünün gelişmesini sağladı. Çatı tipi güneş panelleri ve dahası ile siz de yenilenebilir enerji kaynaklarından istifade edebilirsiniz.

Tüketirken Dikkatli Olun

Bilinçli bir tüketici olarak israftan kaçının. İhtiyacınız olmayan ürünleri alarak hem üretimin gereksiz yere artmasına hem de ekonomik olarak sıkıntı yaşamanıza gerek yok. Liste ile alışverişe çıkın. Eskiyi tamir etmek doğayı tamir etmektir. Çokça kaynak kullandığı, çevreyi kirlettiğini bildiğiniz ürünleri satın almaktan kaçının ve bu konuda çevrenizdekileri de muhakkak uyarın.

Küresel ısınma konusunda alınacak çok sayıda tedbir mümkün. Bunların ne kadarına uyacağınız, dünyamızın ne kadar iyileşeceğini de belirleyecek. İklim değişikliğinin hayatımız üzerindeki etkilerine de bir sonraki yazımızda değineceğiz. Küresel ısınma nedir biraz olsa fikir edindiysek vakit işe koyulma, mücadeleye katılmak vaktidir.